30 min
Een ouderwetse aanpak waar maar geen verandering in lijkt te komen. Maar er leek hoop! De duurzame maatregelen die het ministerie heeft opgesteld (de SDG’s, ofwel duurzame ontwikkelingsdoelen van 2030 en 2050) leken een kans om deze ouderwetse manier van omgaan met grondstoffen aan te pakken. Het terugdringen van voedselverspilling in de voedingsindustrie staat namelijk hoog op de agenda. Inmiddels lijkt dat meer op een gemiddeld Nieuwjaars voornemen dat net als menig paar sportschoenen mid-februari in de wilgen wordt gehangen. Om deze reststroom te verwerken moet er namelijk geen, of een laag importtarief gerekend worden voor deze ‘reststroom’. Zo’n proces opzetten is dus ontzettend kostbaar. Bedenk hierbij wel dat er op dit moment überhaupt geen importtarieven worden gerekend voor producten die na aankomst gelijk vernietigd worden. Verdient de overheid dus al niets aan.
Lijkt dus appeltje eitje deze producten te redden van verspilling en flinke duurzaamheidsstappen mee te zetten, toch?! Maar, helaas, niets is minder waar. Want als je deze producten wil redden van de verbrandingsoven, dan pikt ineens iedereen graag een graantje mee. In de vorm van hoge importtarieven wel te verstaan. Hierdoor blijft het vernietigen van bananen de enige commercieel aantrekkelijke optie. Niet duurzaam, niet te rijmen met het tekort aan voeding, niet te rijmen met de CO2 uitstoot, maar wel financieel aantrekkelijk. En dat laat precies zien waar het de afgelopen decennia fout is gegaan in de voedingsindustrie.
Hoe zit dat met die importtarieven?!
Het is eigenlijk vrij simpel. Verse bananen moeten aan bepaalde handelsnormen voldoen om als een ‘verse banaan’ op de markt gebracht te worden. Zie het als een soort controle op kwaliteit. Niets geks. Voor deze goedgekeurde bananen moet een importtarief betaald worden. Ook niet gek. Bananenpuree wat geïmporteerd wordt, is in veel gevallen vrijgesteld van importkosten. Da’s interessant! Bananen die bij aankomst in de haven al iets rijper zijn geworden (lees: iets geler dan groen) en niet meer voldoen aan de kwaliteitseisen worden afgekeurd en vernietigd. Die zijn dus niets meer waard. Sterker nog, er moet betaald worden om deze bananen te laten vernietigen. Je zou dus zeggen, als je van deze reststroom nou bananenpuree maakt, dan is dat een mega win-win. En dat is dus waar het een beetje gek begint te worden. Want: bananenPUREE uit midden Amerika hoeft dus geen importtarief voor betaald te worden, máár bananenpuree gemaakt van de verse BANANEN die na aankomst uit midden Amerika in de haven worden afgekeurd en de verbrandingsoven in gaan, daar wil men graag het volledige importtarief voor ‘verse bananen’ over ontvangen. Je hoeft geen hoogleraar te zijn om tussen deze regels door te lezen dat het bijna lijkt alsof de huidige regelgeving verspilling gewoonweg in de hand werkt.
Wat is de impact precies?
Door voeding, zoals bananen, na aankomst in de havens te verspillen is alle inzet van materiaal, mensen, water en middelen die hiervoor zijn gebruikt voor niets geweest. En als je je bedenkt dat 1 kg bananen 9 maanden moet groeien, 600 liter vers water nodig heeft, 3 weken op een zeevracht ruim 10.000 kilometer worden vervoerd en denkt aan de CO2 uitstoot van dit alles, is zonde absoluut een understatement als dit allemaal voor niets is geweest. En dan hebben we het nog niet eens gehad over dat de boeren (en vooral hun inkomen) hier niet bepaald beter van worden. Of over de andere fruitsoorten waarbij dit probleem ook voorkomt. Denk aan kiwi’s, mango’s en ananassen.
Sinds de aankondiging dat wij een bananenfabriek gaan openen om de afgekeurde bananen uit de havens te verwerken tot puree, staat onze telefoon roodgloeiend. Door partijen uit heel Europa worden we benaderd om hen te helpen met het reduceren van hun ‘waste’. Want laten we eerlijk zijn, voor importeurs is het ook geen pretje om miljoenen kilo’s bananen per jaar te moeten vernietigen. Kost een hoop geld, totaal niet duurzaam en levert in geen enkel opzicht iets op. Voor niemand.
En dat is precies wat wij met onze bananenfabriek anders willen doen. Door voor importeurs naast een duurzame oplossing, een kostenbesparing te realiseren kunnen zij deze vrijgekomen budgetten inzetten om verbeteringen door te voeren in hun keten. Eerlijke lonen, duurzame verpakkingen en duurzame transporten staan namelijk ook bij hen hoog op de verlanglijst.
Klinkt goed! Maar waar komt dan de weerstand vandaan?
We merken vooral dat veel partijen bang zijn dat wij als wij geen importtarief betalen, deze bananen stiekem alsnog als ‘verse banaan’ het vrije verkeer in willen brengen. Terwijl voor verse bananen dus wél importtarieven betaald moeten worden. Dat zou ons een oneerlijk financieel voordeel geven op andere importeurs van bananen. Laten we vooropstellen dat wij onder geen beding de ambitie hebben om bananen te gaan verkopen. Daar gaan we de voedingsindustrie namelijk niet mee verbeteren. Daarnaast wordt er soms krampachtig vast gehouden aan de regels, en in andere gevallen gaat het puur om de mening van 1 persoon en de interpretatie van de regels. Dat is niet alleen jammer, dat is ook funest voor het halen van de SDG-doelstellingen die gesteld zijn door het ministerie. Want als verandering van regels geen optie is, hoe gaan we dan ooit verbeteringen met elkaar realiseren?
En nu?
We werken er hard aan om deze kromme regels te veranderen. Niet alleen voor bananen, maar voor alle voedingsproducten die nu zonder pardon de verbrandingsoven in verdwijnen na aankomst in de havens. Voor ons is het een belangrijke stap in het opschalen van onze fabriek. Want hoe meer bananen we kunnen redden, hoe meer producten we kunnen verduurzamen en hoe groter de impact die we maken. Tot die tijd is het vooral belangrijk dat dit probleem bekendheid krijgt. Alleen op die manier kunnen we op den duur de regels en wetgeving veranderen. En die bekendheid die begint bij jou. Voel je dus vrij om dit bericht te delen met mensen waarvan jij denkt dat het relevant is. Extra karmapunten als je een idee hebt hoe we dit proces kunnen versnellen. We komen graag met je in contact!
